„Wojna i pokój” to tytuł dwóch wystaw poświęconych polskiemu i czechosłowackiemu dizajnowi z lat 50 i 60 ubiegłego wieku, eksponowanych w galeriach BWA Dizajn oraz BWA Szkła i Ceramiki.
„Wojna” odnosi się do współzawodnictwa między Polską i Czechosłowacją w dziedzinie projektowania. – Polska nigdy nie miała szansy zaprezentować swojego dizajnu za granicą – opowiada Barbara Banaś, kolekcjonerka, której zbiory oglądać można na wystawie. – Czechosłowacja odnosiła triumfy na Wystawie Światowej w Brukseli w 1958 roku, rozwinęła styl „brusel”. Polska do współzawodnictwa przyłączyła się trochę później – dodaje. – Późne lata 50. ubiegłego wieku to czas odwilży politycznej, która nastąpiła po śmierci Stalina. Projektanci mogli przez dziurkę od klucza zerknąć na to, co działo się na zachodzie. Wykorzystali tę możliwość i wpływ nowych trendów widać właśnie we wzornictwie, najmniej zainfekowanym cenzurą. Na wystawie w galerii Szkła i Ceramiki zobaczymy to co najpiękniejsze z tamtych czasów – ćmielowskie serwisy kawowe. – Właściwie nikt ich nie używał. Były oznaką prestiżu, eksponowane w oszklonej witrynie – opowiada Barbara Banaś. Zobaczymy też kameralną rzeźbę porcelanową - tzw. figurki iwupowskie (projektowane przez Instytut Wzornictwa Przemysłowego), które miały zastąpić w polskich mieszkaniach kiczowate bibeloty. Figurki o nowoczesnych, uproszczonych kształtach, przedstawiały głównie ludzi i zwierzęta. Wśród eksponatów znajdują się również pikasy -dekoracyjne talerze, które wieszało się na ścianach. W tamtych czasach miały pełnić rolę ogólnodostępnego substytutu nowoczesnego malarstwa.
- Staraliśmy się pokazać obiekty, które da się porównać – dodaje Barbara Banaś.
Kuratorzy wystawy – Alicja Klimczak-Dobrzaniecka i Krzysztof Kucharczyk zapraszają widzów do zabawy i udziału w symbolicznej wojnie, czyli głosowaniu na wybrany przedmiot. – Wyniki bitwy będziemy podawać na bieżąco na tablicy w Galerii Szkła i Ceramiki. Dowiemy się, która sztuka – polska, czy czechosłowacka, podoba się bardziej widzom – mówi Alicja Klimczak – Dobrzaniecka.
W galerii BWA Dizajn swoje zbiory prezentuje czeski kolekcjoner Jan Jenista. Zobaczymy czechosłowacką ceramikę, w tym np. stołówkowe nakrycie obiadowe, meble „na wysoki połysk”, żelazko o nietypowym kształcie. – Ma największą powierzchnię prasującą na świecie i można było nim prasować w obie strony – opowiada kolekcjoner. – Niestety nie podeszło czechosłowackim gospodyniom domowym – wyjaśnia. Jan Jenista pokazuje też zabawki, meble, okładki płyt i książek, suszarki do włosów, urządzenie do opalania twarzy – Mikrolux w gustownej walizeczce, magnetofon szpulowy, podręczny projektor do wyświetlania filmu i przedmioty związane z lotem człowieka w kosmos. Zobaczymy też zadziwiający przedmiot wywodzący się z domowych kropielniczek na święconą wodę a zamieniony na wazony naścienne do umieszczania w nich kwiatów.
Wystawom towarzyszyć będą katalog oraz pokazy filmów i wykłady m.in. o tym jak w Peerelu wyglądało projektowanie mieszkań (opowie o tym 12 grudnia historyk sztuki Agata Gabiś), czy jak odnaleźć perełki dizajnu z tamtych lat.
Do współtworzenia wystawy zaproszeni sią także widzowie. – Wystarczy, że zajrzymy na nasze strychy, a na pewno znajdą się na nich przedmioty z lat 60. – zaznaczają kuratorzy. By pokazać swój przedmiot na wystawie trzeba przesłać jego zdjęcia na adres dopary@bwa.wroc.pl. Obejrzą go kolekcjonerzy – Barbara Banaś i Jan Jenista i zadecydują o przyjęciu go na wystawę. Przedmioty można zgłaszać do 5 stycznia. Osoby, których przedmioty znajdą się na wystawie, zostaną nagrodzone katalogami. Obecnie kolekcjonerzy poszukują sprzętu RTV z lat 50. I 60.
Agnieszka Kołodyńska
„Wojna i pokój” – wystawa w BWA Dizajn (ul. Świdnicka 2-4), w BWA Szkła i Ceramiki (pl. Kościuszki 9/10). Wystawa czynna do 15 stycznia.
Fot. Tomasz Walków
